Handleiding voorlichting en onderricht medewerkers
Versie datum 1-12-2021
Toelichting
Deze instructie beschrijft hoe binnen de branche het beleid is ingericht ten aanzien van voorlichting en onderricht op het gebied van Gezond &Veilig Werken (G&VW) en waar de verantwoordelijkheden liggen. De instructies op de specifieke G&VW onderwerpen zijn als aparte instructies/modules beschreven in de Arbocatalogus van de Productie en Leveringsbedrijven.
Doel
Bewerkstelligen dat de organisatie (werkgever) zorg draagt voor doeltreffende voorlichting en onderricht van alle medewerkers, zowel eigen-, als contractor-medewerkers, zodat de risico’s en beheersmaatregelen bekend zijn en het werk veilig kan worden uitgevoerd en daarmee incidenten en gezondheidsklachten door het werk voorkomen kunnen worden.
Risico
Onvoldoende bekendheid met gevaren en risico’s binnen het bedrijf bij eigen-, en contractormedewerkers. Dit kan leiden tot incidenten met letsel en gezondheidsklachten.
Maatregelen organisatie
G&VW-beleid met betrekking tot voorlichting en onderricht
De werkgever is verantwoordelijk voor het geven van voorlichting en onderricht met betrekking tot veiligheid en gezondheid op de werkplek. Er wordt binnen de branche een preventief beleid gevoerd, waarin alle arbeidsrisico’s op de werkplek door middel van een RI&E in kaart zijn gebracht en periodiek worden geëvalueerd. Dit dient als basis voor het opstellen en aanpassen van beheersmaatregelen, de benodigde training, opleiding, werkinstructies en richtlijnen voor eigen- en contractormedewerkers.
Contractorfirma’s moeten vooraf een VGM-plan op stellen aan de hand van de RI&E van de opdrachtgever, en hun eigen medewerkers hierover instrueren en de vereiste veiligheidsinstructies van de opdrachtgever volgen.
Uitvoering G&VW-beleid met betrekking tot voorlichting en onderricht
De organisatie zorgt ervoor dat:
- Alle medewerkers van de gevaren en risico’s die op de werkplek voor kunnen komen hiervan op de hoogte worden gesteld door middel van de RI&E en welke maatregelen genomen zijn of in acht moeten worden genomen. Hierbij moet de arbeid hygiënische strategie worden gevolgd.
- Alle benodigde instructies en trainingen voor de eigen medewerkers in een systeem (opleidingenmatrix) worden vastgelegd waarin per functie of rol de vereiste instructies en de eventuele herhalingsfrequentie zijn aangegeven.
- Alle eigen medewerkers volgens planning hun voorlichting en onderricht krijgen om doeltreffend de beheersmaatregelen toe te kunnen passen bij de uitvoering van hun taken.
Per medewerker moet inzichtelijk (kenniskaart) worden gemaakt welke instructie aantoonbaar gevolgd is en wat de geldigheid is van eventuele certificaten en diploma’s of wanneer een herhaling vereist is. De leidinggevende of afdelingsmanager is hiervoor verantwoordelijk en houdt hierop toezicht.
De organisatie zorgt ervoor dat in het documentmanagementsysteem van de organisatie, de actuele RI&E’s, en de (werk-) instructies beschikbaar zijn voor de medewerkers.
De voorlichting en het onderricht bestaat uit toolboxen of werkinstructies gericht op een specifieke taak, veiligheidsopleidingen om specifieke vaardigheden te trainen en algemene basisopleidingen om het veiligheidsbewustzijn te vergroten. Door middel van toetsen en toets-vragen moet worden gecontroleerd of de medewerkers de instructie hebben begrepen.
Door het houden van werkplekinspecties en -observaties moet worden gecontroleerd of volgens de instructies wordt gewerkt en of deze effectief zijn. Tijdens het veiligheidsgesprek wordt feedback van de werknemers gevraagd en of er verbeterpunten zijn. Indien nodig dan moeten de RI&E, instructies en beheersmaatregelen hierop worden aangepast en alle medewerkers hierover worden ingelicht.
Maatregelen eigen medewerker
Voor u begint
Uw leidinggevende moet u, voordat u met uw werkzaamheden start, voorlichting hebben gegeven over de gevaren en risico’s op uw werkplek, u van de relevante instructies hebben voorzien en u in de gelegenheid hebben gesteld om de relevante veiligheidsopleidingen te volgen om uw werk veilig uit te kunnen voeren. Als dat nog niet gebeurd is, vraag hier dan alsnog naar bij uw leidinggevende.
Als het voor de werkzaamheden relevant is, moet u ook voorgelicht zijn over het toepassen en gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.
Als werknemer bent u verplicht de aangeboden veiligheid instructie en training te volgen en naar vermogen zorg te dragen voor uw eigen veiligheid en gezondheid en die van de andere betrokken personen.
Als naar uw mening de instructie niet volledig of onvoldoende is geweest neem dan contact op met uw leidinggevende of met de preventiemedewerker binnen het bedrijf.
Onderdelen van de instructie aan eigen- en ingeleende werknemers
Een G&VW introductie voor de eigen- en ingeleende medewerkers bevat minimaal de volgende onderdelen:
Algemene informatie
- Algemene informatie over G&VW beleid inclusief contactpersonen, wie de preventiemedewerkers binnen het bedrijf zijn en wat de rol van de bedrijfsarts is, uitleg over het G&VW managementsysteem van de organisatie en de toegang tot het Documentmanagementsysteem.
- De voor het werk relevante G&VW procedures, werkinstructies en formulieren met uitleg waar deze te vinden zijn (Documentmanagementsysteem).
Rondleiding en instructie op de werkplek
- Informeren met behulp van de RI&E over de arbeidsrisico’s op de werkplek, uitgewerkte plannen van aanpak en daaruit voortvloeiende beheersmaatregelen. Hierbij dient aandacht te worden gegeven aan specifieke doelgroepen zoals jeugdige en zwangere werknemers.
- Uitleg over de calamiteitenorganisatie en procedures, waar bevinden zich de vluchtwegen, verzamelplaatsen en BHV- voorzieningen.
- Uitleg over gevaarlijke stoffen en de risico’s, uitleg over de voorzieningen voor het opslaan en veilig omgaan met deze stoffen en welke additionele PBM’s nodig zijn.
- Verstrekken van de benodigde PBM’s en uitleg over het verplichte gebruik.
- Specifieke instructie en opleiding voor elke nieuwe medewerker vanuit zijn functie en werkzaamheden en dit vastleggen in een daartoe bestemd systeem, zoals kenniskaart en opleidingen matrix.
- Uitleg over het gebruik van arbeidsmiddelen en installaties, de veilige bediening en uit te voeren veiligheidsinspecties, werking noodstop en noodprocedures.
- Ergonomie en arbeidshygiëne.
- Aanbieden van functie- en of persoonsgebonden veiligheidsopleidingen en -instructies.
Maatregelen contractormedewerker
Voor u begint
- Zorg ervoor dat u door uw eigen werkgever bent voorgelicht over de gevaren en risico’s die horen bij de werkzaamheden die u uit hoofde van uw functie verricht bij een opdrachtgever.
- Zorg ervoor dat u bekend bent gemaakt met de veiligheidsvoorschriften (waaronder de instructies bij noodsituaties, ontruiming e.d.) van de opdrachtgever.
- Zorg ervoor dat de relevante VGM project- en karwei-instructies aan u ter beschikking worden gesteld.
- U bent verplicht de aangeboden instructie van de opdrachtgever te volgen.
Als naar uw mening de instructie niet volledig of onvoldoende is geweest neem dan contact op met uw eigen leidinggevende, uw eigen preventiemedewerker of de preventiemedewerker van de opdrachtgever.
Onderdelen van instructie contractormedewerkers
Een instructie voor contractormedewerkers bevat minimaal de volgende onderdelen:
- De voorschriften en richtlijnen van de opdrachtgever. Deze instructies kunt u uitbesteden aan de contractor. Als u dit doet, moet de contractor aantonen dat de contractormedewerkers deze instructies hebben gevolgd en begrepen.
- Toegangs- of poortinstructies, waaronder de calamiteiten en ontruimingsprocedures.
- De relevante onderdelen uit de project- en karwei-instructies inclusief Risico- Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E), overkoepelend VGM-plan en taakrisicoanalyses indien van toepassing. Deze instructies kunt u uitbesteden aan de contractor. Als u dit doet, moet de contractor aantonen dat de contractormedewerkers deze instructies hebben gevolgd en begrepen.
- Werkvergunningensysteem, hun rol en verantwoordelijkheid als werkvergunninghouder de bijbehorende procedures.
- Specifieke risico’s benoemen van de locatie en de werkplek, het gebruik en uitvoeren van een LMRA.
Stel zeker dat de contractormedewerkers de instructies begrepen hebben voorafgaand aan de start van de werkzaamheden en of één van de medewerkers (voorman), die de Nederlandse of Engelse taal machtig is, als werkvergunninghouder en tolk op kan treden.
Verwijzingen naar wet- en regelgeving, normen en richtlijnen
Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)
- Artikel 8, in verband met de verplichting voor de werkgever tot voorlichting en onderricht aan werknemers;
- Artikel 5, voor de noodzaak van het opstellen en uitvoeren van een Risico-inventarisatie en evaluatie, om medewerkers voor te kunnen lichten over de risico’s op de werkplek en die dient als basis voor de benodigde instructie en training.
Arbeidsomstandigheden besluit (Arbobesluit)
Wanneer er risico’s, onderwerpen of omstandigheden relevant zijn binnen de branche dan ontvangen medewerkers daarover adequate informatie. Deze specifieke risico’s en G&VW onderwerpen worden als aparte instructiemodules beschreven en zullen deel uit (gaan) maken van de Arbocatalogus PLB. Daarbij zijn de volgende artikelen uit het Arbobesluit van belang:
- Jeugdigen (artikel 1.36);
- Zwangere werknemers (artikel 1.41);
- Psychosociale arbeidsbelasting (artikel 2.15);
- Voorkoming en beperking van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen (artikelen 2.2 t/m 2.5b);
- Explosieve veiligheid (artikel 3.5c);
- Gevaarlijke stoffen in het algemeen (artikel 4.2);
- Aanvullende registratie gevaarlijke stoffen (artikel 4.2a);
- Voorlichting en onderricht gevaarlijke stoffen (artikel 4.10d);
- Kankerverwekkende of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen (artikel 4.13);
- Voorschriften voor het werken met asbest en asbesthoudende producten (artikel 4.45a);
- Biologische agentia (artikelen 4.85 en 4.97);
- Fysieke belasting (artikel 5.3 b);
- Beeldschermwerk (artikel 5.9);
- Lawaai (artikel 6.7);
- Trillingen (artikel 6.11b en 6.11c);
- Kunstmatige optische straling (artikel 6.12d);
- Elektromagnetische velden (artikel 6.12k);
- Montage, demontage, onderhoud, reparatie en reiniging van arbeidsmiddelen (artikel 7.5);
- Voorlichting arbeidsmiddelen en specifieke werkzaamheden (artikel 7.11a);
- Persoonlijke beschermingsmiddelen (artikel 8.2).
Arbeidsomstandighedenregeling
Signalering, soorten borden incl. bijlage XVII (artikel 8.10).
Normen
NEN 3011:2021 nl Veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in de openbare ruimte
Reageren?